Jednostki pomocnicze gminy odgrywają istotną rolę w funkcjonowaniu samorządu terytorialnego, a ich prawne i organizacyjne aspekty wciąż budzą liczne wątpliwości. Monografia Moniki Augustyniak "Jednostki pomocnicze gminy" to opracowanie, które w oparciu o przepisy prawa oraz orzecznictwo szczegółowo analizuje ich status, zadania oraz mechanizmy kontroli i nadzoru. Książka, adresowana zarówno do praktyków samorządowych, jak i teoretyków, porusza również mniej zbadane zagadnienia, jak kompetencje orzecznicze jednostek czy status prawny radnego dzielnicowego. To cenna pozycja dla wszystkich zainteresowanych funkcjonowaniem „małych ojczyzn” w ramach gminnej struktury administracyjnej.

W dobie nieustannych zmian w funkcjonowaniu samorządu terytorialnego, rola jednostek pomocniczych gminy staje się coraz bardziej istotna. Wiele społeczności lokalnych dąży do większej autonomii i sprawczości, a instytucje takie jak sołectwa, osiedla czy dzielnice odgrywają kluczową rolę w budowaniu samorządowej tożsamości. Książka „Jednostki pomocnicze gminy” Moniki Augustyniak, wydana przez Wolters Kluwer Polska w 2010 roku, to obszerna monografia kompleksowo omawiająca zagadnienia związane z funkcjonowaniem jednostek pomocniczych w strukturze samorządu terytorialnego w Polsce. Jest to publikacja szczególnie cenna dla praktyków samorządowych – radnych, urzędników i członków organów jednostek pomocniczych – a także dla naukowców i studentów prawa administracyjnego oraz samorządu terytorialnego. To publikacja, która nie tylko porządkuje istniejące regulacje prawne, ale również podejmuje próbę analizy wyzwań, jakie stoją przed jednostkami pomocniczymi w zmieniającej się rzeczywistości administracyjnej.

STRUKTURA i TREŚĆ PUBLIKACJI

Monografia liczy 316 stron i została podzielona na pięć głównych rozdziałów, które w sposób metodyczny prezentują tematykę jednostek pomocniczych gminy. Przedstawione w książce zagadnienia są analizowane na podstawie aktualnych (na 2010 rok) przepisów prawnych oraz orzecznictwa sądowego i administracyjnego. Rozdział pierwszy koncentruje się na procesie tworzenia, łączenia, podziału i znoszenia jednostek pomocniczych. Autorka szczegółowo opisuje etapy ich powstawania, w tym konieczność przeprowadzania konsultacji społecznych oraz wpływ regulacji prawnych na strukturę administracyjną gmin. Interesującym aspektem tego rozdziału jest analiza specyficznych przypadków, takich jak jednostki pomocnicze w Warszawie czy uzdrowiska, które posiadają swoje unikalne regulacje.

Drugi rozdział poświęcony jest statusowi prawnemu jednostek pomocniczych – zarówno w aspekcie prawa publicznego, jak i prywatnego. W tym kontekście omówiona zostaje zdolność prawna i procesowa jednostek, co jest kluczowe dla ich funkcjonowania w przestrzeni administracyjnej i sądowej. Autorka zwraca również uwagę na kwestię upodmiotowienia jednostek pomocniczych, co stanowi istotny problem w polskim systemie prawnym. Trzeci rozdział wnika w ustrój wewnętrzny jednostek pomocniczych, przedstawiając strukturę ich organów, kompetencje radnych oraz szczegóły dotyczące statutów tych jednostek. Cenne są tutaj uwagi dotyczące procesów legislacyjnych oraz różnic pomiędzy statutami gminy a statutami jednostek pomocniczych. Rozdział czwarty podejmuje temat zadań jednostek pomocniczych gminy, klasyfikując je na zadania administracyjne, gospodarczo-majątkowe, opiniodawczo-wnioskowe oraz budżetowo-finansowe. Szczególnie istotna jest analiza funduszu sołeckiego, który stanowi kluczowe narzędzie finansowania oddolnych inicjatyw lokalnych. Ostatni, piąty rozdział, skupia się na kontroli i nadzorze nad działalnością jednostek pomocniczych. Omówione zostały zarówno formy nadzoru, jak i środki, jakie mogą być stosowane wobec jednostek w celu zapewnienia ich zgodności z prawem. Istotnym elementem jest także analiza regulacji dotyczących jednostek pomocniczych w Warszawie, które wyróżniają się na tle innych miast.

Podział na rozdziały i podrozdziały jest dobrze przemyślany i logiczny, co ułatwia poruszanie się po treści i wyszukiwanie konkretnych informacji. Dzięki temu książka może służyć zarówno jako źródło wiedzy teoretycznej, jak i praktyczny przewodnik dla osób zaangażowanych w działalność jednostek pomocniczych.

ATUTY PUBLIKACJI

Monografia Moniki Augustyniak wyróżnia się kilkoma istotnymi aspektami:

1. Kompleksowość ujęcia tematu – książka omawia nie tylko podstawy prawne funkcjonowania jednostek pomocniczych, ale także szczegółowe kwestie związane z ich organizacją, finansami i nadzorem.

2. Praktyczny charakter – publikacja może stanowić realną pomoc dla radnych, pracowników samorządowych oraz teoretyków prawa i administracji, którzy w swojej pracy stykają się z zagadnieniami dotyczącymi jednostek pomocniczych.

3. Odwołania do orzecznictwa sądowego i administracyjnego – dzięki temu książka nie jest jedynie zbiorem teoretycznych rozważań, ale posiada solidne oparcie w praktyce prawnej.

4. Propozycje zmian i ulepszeń – autorka nie ogranicza się do analizy istniejących regulacji, ale formułuje również postulaty de lege ferenda, czyli propozycje zmian w prawie, które mogłyby usprawnić funkcjonowanie jednostek pomocniczych.

Książka jest niezwykle wartościową pozycją, jednak można wskazać kilka aspektów, które mogłyby zostać rozwinięte:

1. Rozbudowanej analizy porównawczej – chociaż monografia skupia się na polskich regulacjach, interesujące byłoby porównanie z rozwiązaniami stosowanymi w innych krajach.

2. Język mniej prawniczy – choć publikacja skierowana jest głównie do osób zajmujących się administracją i prawem, warto byłoby w niektórych miejscach uprościć terminologię, by ułatwić odbiór czytelnikom mniej zaznajomionym z językiem prawnym, np. praktykom działającym na co dzień w jednostkach pomocniczych gmin.

3. Większa ilość przykładów z praktyki samorządowej – choć autorka omawia przypadki warszawskie oraz uzdrowiskowe, dodatkowe studia przypadków mogłyby wzbogacić narrację.

Monografia „Jednostki pomocnicze gminy” Moniki Augustyniak to rzetelne i wyczerpujące opracowanie tematu funkcjonowania jednostek pomocniczych w samorządzie terytorialnym. Książka ta będzie nieocenionym źródłem wiedzy dla praktyków administracji publicznej oraz studentów prawa i administracji. Jej największym atutem jest dogłębna analiza prawna, osadzona w realiach funkcjonowania samorządu. Pewne niedociągnięcia w zakresie przystępności języka czy analizy porównawczej nie umniejszają jej wartości merytorycznej. To pozycja, która powinna znaleźć się na półce każdego, kto zajmuje się tematyką jednostek pomocniczych gminy. Monografia Moniki Augustyniak to publikacja, która wypełnia istotną lukę w literaturze dotyczącej samorządu terytorialnego. Warto zauważyć, że od momentu publikacji w 2010 roku zaszły pewne zmiany legislacyjne, które mogą wpływać na aktualność niektórych zagadnień. Niemniej jednak, wciąż jest to jedna z najpełniejszych publikacji na temat jednostek pomocniczych gminy.

Czy warto sięgnąć po tę książkę? Zdecydowanie tak, jeśli chcesz zrozumieć, jak działa samorządowa rzeczywistość na poziomie lokalnym i jakie wyzwania stoją przed jednostkami pomocniczymi w XXI wieku.

FORUM DZIELNIC

REDAKCJA

Arkadiusz Trzebuniak (redaktor naczelny)

tel. +48 603 627 389

e-mail: redakcja@forumdzielnic.pl

Paulina Dziekońska (dziennikarz)

tel. +48 789 583 584

do 31.12.2023 r.

Magdalena Palowska-Trzebuniak (dziennikarz)

tel. +48 729 968 103

od 01.01.2024 r.

GODZINY PRACY

poniedziałek - piątek

9:00 - 17:00

ADRES

ul. Kościuszki 60

44-200 Rybnik

woj. śląskie